Odpłata jest stałym antropologicznie prawem do karania za złe postępowanie, w imię poczucia sprawiedliwości.
U podstaw problemu prawa odpłaty leży nadmiar zemsty, który jest nieproporcjonalny do subiektywnej miary doznanej krzywdy. Miara doznanej krzywdy zaczyna obejmować „wszelkie zło”. Osobliwą właściwością zemsty jest przywracanie krzywdzicielowi prawa do odpłaty z tytułu wspomnianego nadmiaru zemsty.
Starotestamentowy charakter zasady odpłaty wiązał się bezpośrednio z zewnętrzną sankcją („oko za oko”), przeobraził się następnie w nowotestamentową wewnętrzną moralność odpłaty dobrem za zło („nadstaw drugi policzek”, „miłujcie waszych nieprzyjaciół”).
U podstaw nowotestamentowego charakteru zasady odpłaty mogła leżeć intencja przełamania impasu zemsty w następstwie zemsty.